Merhaba.
Aralık ayı bütçe ayı; yalnızca devlet veya özel sektör kuruluşları için değil, STK’lar için de…
Carver yönteminin geleneksel STK’lara -ve özellikle de bu kurumların yönetim kurullarına- en ters gelen yaklaşımlarından birisi de bütçe konusundaki yaklaşımı.
“Sayın Başkan, Değersiz Üyeler”in Dördüncü Bölümünde (İyi bir “teori” her zaman “pratik”midir?), TÜSEV Tesir İddiası üzerinden bu konudaki görüşlerimi paylaşmıştım. Özetle, “bütçe” konusunda STK’ların çoğu iki temel sıkıntı yaşıyorlar: Öncelikle hedefleri / misyonları / tesir iddialarıyla mali kaynaklarını eşleştirmiyor ya da eşleştiremiyorlar. Kitapta da yazdığım gibi, yönetim kurulları -ve profesyonel ekip- bütçe denen yaratığı kendi doğal ortamında (!) ele alıp kurumun performansıyla ilişkisi üzerinde çok kafa yormuyor. İkincisi, bütçenin tartışılması, sorgulanması, sonra da her ay “Bütçe – Gerçekleşen” raporları üzerinden bu tartışma ve sorgulamaların tekrarlanması hem yönetim kurulu hem de profesyonel kadronun çok fazla zaman ve enerjisini alıyor.
Peki ideal bir senaryo yazsaydık karşımızda nasıl bir tablo görürdük? Her şeyden önce kurumun tüm seviyelerinde kabul görmüş, sahiplenilmiş ve kaynak alokasyonu bakımından sıralanmış / önceliklendirilmiş bir tesir iddiası tanımı bizi karşılardı; TÜSEV’de yaptığımız gibi:
“Kaynaklarımızın yarısını mevzuat değişiklikleri konusunda, beşte birini sivil toplumun itibarını geliştirmek için, beşte birini bireysel bağışçılık alanında harcayacağız. Onda biriyle de araştırma ve yayın faaliyetlerinde bulunacağız.”
Kurumunuzun berrak hedefleriyle mali kaynaklarını en üst seviyede örtüştürmek “bütçe” üzerindeki görüş alışverişi ve tartışmaları doğal olarak başka bir seviyeye taşıyor. Bunun yanında tepe yöneticinize vermiş olduğunuz “kısıtlar” -iyi tanımlanmaları ve doğru izlenmeleri koşuluyla- yönetim kurulu olarak kendinizi -ve kurumunuzu- güvende hissetmenizi sağlıyor.
Her fırsatta belirttiğim gibi, yönetim kurulu olarak profesyonel yöneticinize şunu söylemiş oluyorsunuz:
“Bizi şu hedeflere götür (Tesir İddiası); bu esnada da asla şunları yapma (Kısıtlar).”
Eğer Carver yöntemini katı bir şekilde uyguluyorsanız yönetim kurulu olarak bütçeyi onaylamanız gerekmiyor! Bunun kulağa ne kadar garip geldiğinin farkındayım. Ülkemizdeki vakıf ve derneklerden örnek verecek olursak, hem yasaların hem de bu kurumların tüzükleri / resmi senetlerinin bütçenin yönetim kurulunun da üstünde, mütevelli heyet veya genel kurul tarafından onaylanmasını zorunlu kıldığını biliyoruz. Yönteminize -ve yöneticinize- güveniniz tamsa bu onayları “formalite icabı” almanız yeterli olacaktır.
Yeni bir yıla yaklaşıyoruz; 2022 yılında dünyada ve ülkemizde kamuda, özel sektörde ve sivil toplumda çok daha “ilkeli” ve çok daha yetkin “temsilciler” görmek dileğiyle…